3‏/9‏/2013

السبّالة (العين)

السبّالة، كيما يسمّوها في الدزاير وفي تونس، هي الحنفية بالفصحى (robinet en français). وفي جوايه الدزاير العاصمة يقولولها العين. العين باين خاطر يخرج منّه الما. بصّح منين جابو كلمة السبّالة؟

هاذي باش نفهموها لازم نشوفو واش كان معنـى الكلمة قبل ما دخّلولنا الما لكل دار. ونلقاوها كي نحوّسو في الكتوب نتاع بكري:

Réservoirs publics – sebbala – سبّالة (L'idiome d'Alger, de Bussy, 1847)

Comme dans toutes les villes musulmanes, on trouve à Tunis des réservoirs de fondation pieuse qui servent à désalterer les pauvres. L'eau arrive au mur extérieur dans un tuyau faisant saillie, lorsqu'elle est appelé par l'aspiration de celui qui veut étancher le soif. Ces reservoirs sont appelés sebbala. (Revue de l'Orient, 1849)

سبّالة – fontaine établie dans une rue, à portée d'un chemin, d'une route, fondée et entretenue dans un but de dévotion (Dictionnaire arabe-français, Beaussier, 1887)

Dans un but de dévotion, certains musulmans forment le vœu d'entretenir aux abords d'un chemin, d'une rue, d'une place, une sebbala. La sebbala consiste en un grand vase rempli d'eau, destinée à rafraîchir les passants, une tasse ou un petit récipient est placé à proximité du vase. Tout le monde peut boire à la sebbala sans être astreint à donner une rémunération. (L'Arabe tel qu'll est: études algériennes & tunisiennes, Achille Robert, 1900)

صافي السبّالة كانت الما لي يحطّوه في سبيل الله باش يشرب منّه اللي عطش. وفي ماصر مازال يقولو للعين العمومي "السبيل" ديراكْت. بصّح "سبّالة" مبنية على كلمة "سَبَّلَ" أي جعل في سبيل الله. واليوم السبّالة ولاّت تعني الشي اللي يخرج منّه الما حتّى إيلا كان داخل الدار.

وهاذ الكلمة دخلت بكري في القبايلية ثاني: "ثاسبّالْت" (tasebbalt) معناها قُلّة كبيرة نتاع الما يحطّوها في الدار، قادرة تشدّ حتّى 50 ليترة.


هناك تعليق واحد:

DSwea يقول...

السلام عليكم. السبالة من الامازيغية " تاسبالت " و تم تعريبها ( او بالاحرى تدريسها)